ဤလမ္းညႊန္အား Download ရယူရန္ Download Link ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ေရကိုပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း(SODIS_Myanmarv1.1)
ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ေရကိုပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း
ဤလမ္းညႊန္စာတမ္းအား ေျခာက္ေသြ႔အပူရွိန္ျပင္းထန္၍ ေသာက္သုံးေရ ရွားပါးေသာ ေဒသမ်ား၊ သဘာဝ ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္၍ ေသာက္သုံးေရ အခက္အခဲျဖစ္ေနေသာေဒသမ်ား တြင္ ရပ္ရြာျပည္သူလူထု အေျချ႔ပဳ တႏိုင္တပိုင္ ေရသန္႔စင္ျခင္းအတြက္ ရည္ရြယ္၍ ေရးသားထုတ္ေဝပါသည္။
ေရးသားရာတြင္ ဇီဝသဲေရစစ္အသုံးျပဳမႈဆိုင္ရာလက္စြဲ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္သည္႔ EAWAG (Swiss Federal Institute for Environmental Science and Technology) ၏ ဌာနခြဲတစ္ခုျဖစ္သည္႔ SANDEC (Department of Water and Sanitation in Developing Countries) ႏွင္႔ အျခားပူးေပါင္းသုေတသန အဖြဲ႔မ်ားမွ ထုတ္ေဝသည္႔ ေနေရာင္ျခည္ကိုအသုံးျပဳ၍ ေရကို ပိုးမႊားသန္႔စင္မႈဆိုင္ရာ လမ္းညႊန္ (SOLAR WATER DISINFECTION A GUIDE FOR THE APPLICATION OF SODIS) ႏွင္႔ ေနေရာင္ျခည္ကိုအသုံးျပဳ၍ ေရကို ပိုးမႊားသန္႔စင္မႈဆိုင္ရာျမွင္႔တင္ေရးလက္စြဲ (Training Manual for SODIS Promotion) စာအုပ္မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ အျခားအင္တာနက္မွ ေကာင္းႏိုးရာဝက္ဆိုဒ္မ်ား၊ စာတန္းမ်ားအေပၚတြင္အေျခခံျပီး လြယ္ကူ ရွင္းလင္းေသာ ေဒသဘာသာစကားျဖင္႔ ေလ႔လာႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင္႔ေရးသားထားပါသည္။
အပိုင္း(၁) တြင္ေဖၚျပခဲ႔ေသာ ဇီဝသဲေရစစ္( Biosand Filter) ႏွင္႔ ယခု ေနေရာင္ျဖင္႔ေရကိုပိုးသတ္ျခင္း (SODIS) နည္းလမ္းႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္အသုံးျပဳႏိုင္ရန္ ျဖစ္ပါသည္၊ ရပ္ရြာျပည္သူလူထု အေျချ႔ပဳ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနျဖင္႔ တႏိုင္တပိုင္ စီမံကိန္းမ်ားအျဖစ္ ျဖန္႔ေဝေပးၾကပါရန္ ႏွင္႔ ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားအေန ျဖင္႔လည္း အမွားအယြင္းမ်ားရွိက ေထာက္ျပၾကပါရန္၊ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား ေပးၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္။
(၁) ေသာက္သုံးေရကိုပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း
ေရကိုအနယ္ထိုင္၊ ေရစစ္နည္းတမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင္႔ စစ္ျပီးလ်င္ စစ္နည္းအလိုက္ ၃၀% မွ ၉၈% ထိပိုးမႊား သန္႔စင္ေသာ ေရကို ရရွိျပီ ျဖစ္ပါသည္၊ ဤေရသည္ သုံးေရအတြက္ သင္႔ေတာ္ေသာ္လည္း ေသာက္သုံးေရအတြက္မူ ကမာၻ႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီး၏ သတ္မွတ္ခ်က္မွာ ၁၀၀% ပိုးမႊားကင္းစင္ရမည္ ျဖစ္၍ ထပ္မံ ပိုးမႊားသန႔္စင္ရန္ လိုအပ္ ပါသည္။ ပိုးမႊားသတ္ျခင္းအတြက္ သမားရိုးက်အားျဖင္႔ ေအာက္ပါနည္းမ်ားကို အသုံးျပဳႏိုင္ပါသည္။
(၁) ကလိုရင္းကဲသို႔႔ေသာ ေရသန္႔ေဆးမ်ား ခတ္ျခင္း
(၂) ဆူပြက္ေအာင္က်ိဳခ်က္ျခင္း
ကလိုရင္းကဲ႔သို႔ေသာေဆးခတ္ျခင္းမွာ ေရ၏ အနံ႔အသက္ကို ေျပာင္းလဲေစျခင္း၊ ခ်က္ျခင္းေသာက္မရျခင္း စသည္႔အားနည္းခ်က္မ်ားရွိျပီး ဆူပြက္ေအာင္ၾကိဳခ်က္ျခင္းမွာလည္း ျပင္းထန္ေသာ အပူခ်ိန္ကိုပင္မမႈသည္႔ ပိုးမႊားမ်ားရွိျခင္း၊ ေလာင္စာအသုံးျပဳရျခင္း စသည္႔အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနျပန္ပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရာသီဥတုႏွင္႔ ကိုက္ညီျပီး အလြယ္တကူ အသုံးခ်ႏိုင္သည္႔ နည္းလမ္းကို တင္ျပပါမည္။
(၂) ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ ေသာက္သုံးေရကို ပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း (Solar Water Disinfection)
“ေနေရာင္ျခည္” မွန္ပါသည္၊ ေနေရာင္ျခည္သည္ လူသားတို႔မိတ္ေဆြျဖစ္သလို ျမန္မာျပည္သည္လည္း ေနေရာင္ကို တစ္ႏွစ္ပါတ္လုံး တိုင္းႏွင္႔ျပည္နယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ရရွိေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္ပါသည္၊ ဆိုလာဟုဆို၍ ဆိုလာ ပါဝါျပားမ်ားကို ေျပးျမင္ကာ ရႈတ္ရႈတ္ေထြးေထြး နည္းပညာျမင္႔မားကာ ကုန္က်စရိတ္ မ်ားျပားမည္႔ အရာဟု မထင္ ေစလိုပါ၊ မယုံၾကည္ႏိုင္ေအာင္ ရိုးရွင္းကာ ကုန္က်စရိတ္နည္းပါးေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။
ျပီးခဲ႔သည္႔ေႏြရာသီက ျမန္ျပည္တလႊား အပူခ်ိန္ျမင္႔မားကာ ေသာက္သုံးေရ ျပတ္လတ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ႔ပါသည္၊ ျပင္းထန္လွေသာ ေနေရာင္ႏွင္႔အတူ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အညႊန္းကိန္း (Ultraviolet Index) ျမင္႔တက္လာမႈေၾကာင္႔ သတိေပးခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ခဲ႔ရပါသည္၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အား ေရသန္႔စက္ရုံမ်ားတြင္ ေရသန္႔အား ပိုးမႊား သန္႔စင္ရန္ အတြက္ အသုံးျပဳၾကပါသည္၊ ေနေရာင္ျခည္တြင္ပါဝင္ေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္သည္ ပိုးမႊား သန္႔စင္ရာတြင္ အသုံးျပဳႏိုင္မည္လား အင္တာနက္တြင္ ရွာေဖြၾကည္႔ရာမွ ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ ေသာက္သုံးေရကို ပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း (Solar Water Disinfection or SODIS) နည္းလမ္းကို ေတြ႕ရွိပါသည္၊
၂-၁ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ား
မသန္႔ရွင္းေသာေရတြင္ မ်က္စိျဖင္႔မျမင္ႏိုင္ေသာ ေရေပ်ာ္ပိုးမႊားမ်ား (Pathogen, bacteria, viruses, protozoa and worms) ပါရွိပါသည္၊ ေရတြင္ပါဝင္ေသာ ပိုးမႊားအခ်ိဳ႕မွာ လူကိုဒုကၡမေပးႏိုင္ေသာ္လည္း အီကိုလိုင္ (Ecoli) ကဲ႔သို႕ေသာ ပိုးမႊားမ်ားမွာမူ အၾကီးအက်ယ္ ဒုကၡေပးႏိုင္ျပီး အခ်ိဳ႕ပိုးမႊားမ်ားမွာ ျမင္႔မားေသာအပူခ်ိန္မွာပင္ ဖယ္ရွားရန္ အလြန္ခက္ခဲသည္။
ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ ေသာက္သုံးေရကို ပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း (SODIS)သည္ အပူျဖင္႔ေရကို ပိုးမႊားသတ္ျခင္း (Thermal Water Disinfection) ႏွင္႔ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ျဖင္႔ ပိုးမႊားသတ္ျခင္း (UV Light Water Treatment and sterilization) နည္းလမ္းႏွစ္ခုကို အက်ိဳးရွိစြာ ေပါင္းစစ္အသုံးျပဳျခင္းျဖစ္ပါသည္၊ ေနေရာင္ျခည္မွ ျပင္းထန္ေသာ အပူရွိန္သည္ ေရကို အပူေပးႏိုင္ျပီး ေနေရာင္ျခည္တြင္ ပါဝင္ေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (Ultraviolet A or UV-A) သည္ ေရတြင္ပါဝင္ေသာ ပိုးမႊားမ်ား က္ို တားဆီး၊ ဖယ္ရွား ပယ္သတ္ႏိုင္ျခင္း မွာသဘာဝ ကေပးေသာ အပူပိုင္းေဒသမ်ားအတြက္ လက္ေဆာင္ပင္ ျဖစ္ပါလိမ္႔မည္။
SODIS ကို ProfessorAftim Acra က လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံ၊ ေဘရြတ္ျမိဳ႕ ရွိ American University of Beirut တြင္ ေက်းရြာစြမ္းအင္အဖြဲ႔အစည္း(Integrated Rural Energy Systems Association (INRESA) ႏွင္႔ ပူးတြဲစီမံကိန္း တစ္ခုအျဖစ္ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ႔ပါသည္၊ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၊ အႏုဇီဝပညာရွင္မ်ား၊ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ပညာရွင္မ်ား စသည္ျဖင္႔ပါဝင္ေသာ EAWAG/ SANDEC ပူးေပါင္း သုေတသနအဖြဲ႔မ်ားသည္ ဓါတ္ခြဲခန္းစမ္းသတ္မႈမ်ား၊ လက္ေတြ႕ကြင္းဆင္းစမ္းသတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ျပီး လက္ေတြ႕က်၍ ထိေရာက္ေသာ၊ သဘာဝႏွင္႔သဟဇာတျဖစ္ေသာ၊ ကုန္က်စရိတ္နည္းပါးေသာ SODIS နည္းလမ္းကို ၁၉၉၁ တြင္ ထုတ္ေဖၚခဲ႔ပါသည္။
SODISသည္ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ႏွင္႔သဟဇာတျဖစ္ျပီး ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးက တႏိုင္တပိုင္ ေရသန္႔စင္ျခင္း အတြက္ ေထာက္ခံခ်က္ေပးထားျပီး ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္မ်ားစုတြင္ (အာဖရိက ႏွင္႔ သီရိလကၤာ၊ ကေမာၻဒီးယား၊ အိႏၵိယ၊ လာအို၊ ဗီယက္နမ္ စသည္႔အာရွႏိုင္ငံမ်ား) ေအာင္ျမင္စြာ အသုံးျပဳလ်က္ရွိပါသည္။ ဆြစ္ဇာလန္အေျချပဳ The Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology (EAWAG) သည္ Department of Water and Sanitation in Developing Countries (Sandec) ႏွင္႔ ပူးေပါင္း၍ ႏိုင္ငံေပါင္း ၃၃ ႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရ ၅ သန္းအတြက္ SODIS စီမံကိန္းမ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ ျမွင္႔တင္အေကာင္အထည္ေဖၚခဲ႔ပါသည္။
ပုံ-၁ SODIS ကို အေကာင္ထည္ေဖၚအသုံးျပဳခဲ႔ေသာႏိုင္ငံမ်ား
၂.၂ SODIS အလုပ္လုပ္ပုံ
EAWAG သုေတသန အဖြဲ႔သည္ ေရအပူခ်ိန္ႏွင္႔ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ေပးျခင္းၾကားတြင္ ႏွစ္ခုေပါင္းစပ္ျခင္းျဖင္႔ ပိုမိုအက်ိဳးရွိေသာ ရလာဒ္မ်ားရရွိႏိုင္သည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ႔သည္၊ ေရကို ၅၀° ဆဲလ္စီယပ္ ထိအပူေပးထားလ်င္ ၃၀° ဆဲလ္စီယပ္ အပူခ်ိန္တြင္ ေပးေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ပမာဏ၏ ၁/၄ မွ်သာေပးရုံမွ်ျဖင္႔ တူညီေသာ ပိုးမႊား (Fecal coliform ) အေရအတြက္ကို ပယ္သတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ႕သည္။
- SODIS ေနေရာင္ျဖင္႔ေရကိုပိုးသတ္ျခင္း နည္းလမ္းတြင္ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ႏွစ္ခုရွိသည္။
- ပထမအခ်က္မွာ ေရကို ေနေရာင္ျခည္တြင္ တိုက္ရိုက္ ၇၀° မွ ၇၅° ဆဲလ္စီယပ္ထိ အပူေပးရန္ လုံေလာက္ေသာ ေနေရာင္ျခည္ ႏွင္႔ အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။
- ဒုတိယအခ်က္မွာ ေနေရာင္တြင္ပါဝင္သည္႔ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (UV-A) ျဖစ္ပါသည္။
- ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (UV-A) သည္ ေရတြင္ပါဝင္ေသာ လူကိုအႏၱရယ္ေပးႏိုင္ေသာ ပိုးမႊား (pathogens) မ်ားကို ေသေစႏိုင္ေသာ စြမ္းအားရွိသည္။
- ဒုတိယအဆင္႔အေနျဖင္႔ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (UV-A)သည္ ေရတြင္ပါဝင္ေသာ ေအာက္စီဂ်င္ကို ဓါတ္ျပဳျပီး တုံ႕ျပန္မႈေကာင္းေသာ ေအာက္စီဂ်င္ဓါတ္ေပါင္း (oxygen free radicals and hydrogen peroxides)ကို ထြက္ေပၚေစပါသည္၊ ထို ေအာက္စီဂ်င္ဓါတ္ေပါင္းေမာ္လီက်ဴးမ်ားသည္ သက္ရွိဆဲမ်ား၏ ျဖစ္တည္မႈကို ဟန္႔တားႏိုင္ျပီး လူကိုအႏၱရယ္ေပးႏိုင္ေသာ ပိုးမႊား (pathogens) မ်ားကို ပ်က္စီးႏိုင္ေသာစြမ္းအားကို ေထာက္ပံ႔ေပးပါသည္။
၂.၃ SODIS ၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား
- ေသာက္သုံးေရ၏ ေရာဂါပိုးမႊားပါဝင္မႈကို မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေအာင္ ဖယ္ရွားပယ္သတ္ေပးႏိုင္ျပီး အရည္အေသြးကို ျမွင္႔တင္ေပးႏိုင္ျခင္း
- ေရ၏အရသာကို မေျပာင္းလဲေစျခင္း
- တႏိုင္တပိုင္အိမ္သုံးအျဖစ္ လြယ္ကူစြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း
- အလြယ္တကူရရွိေသာ အိမ္သုံးပစၥည္းမ်ားျဖင္႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္း
- သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ႏွင္႔ သဟဇာတျဖစ္ျခင္း
- ကုန္က်စရိတ္မရွိသေလာက္နည္းပါးျခင္း
ပုံ-၂ ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ ေရာဂါပိုးမႊားသတ္ျခင္း
၂.၄ SODIS အတြက္လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား
အေျခခံနည္းလမ္းမွာ မယုံႏိုင္ေအာင္ရွင္းလင္းျပီး မထင္မွတ္ေအာင္ အက်ိဳးေက်းဇူးမွာ မ်ားျပားပါသည္၊ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားမွာ –
- ၾကည္လင္ေသာေရ၊ ၃၀ NTU ရွိေရ (Nephelometric Turbidity Units – ေရ၏ၾကည္လင္မႈကို တိုင္းတာေသာယူနစ္)
- ၾကည္လင္ေသာေရသန္႔ဘူးအခြံ (PolyEthylene Terephtalate or PET) (ျမင္ေတြ႔ေနက် ၁ လီတာ ဝင္ေရသန္႔ဘူး အၾကည္)
- ေတာက္ပေသာ ေနေရာင္ျခည္ တို႔သာျဖစ္သည္။
၂.၅ သန္႔စင္လိုေသာေရအမ်ိဳးအစား(သို႔)ၾကည္လင္ေသာေရ
သန္႔စင္လိုေသာေရမွာ ၾကည္လင္ေသာေရ ျဖစ္ရန္လိုပါသည္၊ ေရေနာက္မ်ား ျဖစ္ပါက အပိုင္း(၁) တြင္ေဖၚျပခဲ႔ေသာ ေျမဆြဲအားျဖင္႔ေရစစ္ျခင္း၊ ဇီဝသဲေရစစ္( Biosand Filter) စသည္႔ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင္႔ ဦးစြာ စစ္ရန္လုိပါသည္၊ ေရၾကည္လင္ေနမွျဖင္႔ စစ္ရန္မလိုဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္၊ ေရအျမင္အားျဖင္႔ ၾကည္လင္ေနေသာလည္း ေရအရင္းအျမစ္ မသန္႔ရွင္းလ်င္ မျမင္ႏိုင္ေသာ ပိုးမႊားမ်ား ပါရွိႏိုင္ပါသည္။
ေနာက္ေနေသာ္ေရသည္ အနယ္မ်ား၊အမႈံအမႊားမ်ား၊ ေအာ္ဂဲနစ္ဓါတ္ေပါင္းမ်ား ေရတြင္ပါဝင္ေနျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္၊ သဘာဝအားျဖင္႔ ေနာက္ေနေသာေရသည္ က်န္းမာေရးကို တိုက္ရိုက္ မထိခိုက္ေစပါ၊ သို႔ေသာ္ အနယ္မ်ား၊ အမႈံအမႊားမ်ား သည္ ေရတြင္ေပ်ာ္ေသာ ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား၏ ခိုေအာင္းရာျဖစ္သျဖင္႔ ေနာက္က်ိေသာေရ သည္ ေရာဂါပိုးမႊားကို ပိုမိုအားေပးျခင္းပါသည္။
ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင္႔ ေနာက္က်ိေသာေရသည္ ေနေရာင္ျဖတ္သန္းမႈႏွင္႔ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ဓါတ္ျပဳမႈကို အေႏွာင္႔အယွက္ေပးသျဖင္႔ ေရာဂါပိုးမႊားဖယ္ရွားရာတြင္ ထိေရာက္မႈမရွိျခင္း ေၾကာင္႔တတ္ႏိုင္သေရြ႕ ၾကည္လင္ေသာေရကို သာ SODIS နည္းလမ္းတြင္ အသုံးျပဳရန္ ျဖစ္ပါသည္။
ေရ၏ၾကည္လင္မႈကို အဲန္တီယူ NTU (Nephelometric Turbidity Units) ျဖင္႔တိုင္းတာႏိုင္ပါသည္၊
ပုံ-၃ ေရ၏ၾကည္လင္မႈကို အဲန္တီယူျဖင္႔ နမူနာျပပုံ
ေရာၾကည္လင္မႈကိုတိုင္းတာရန္အတြက္ –
- စမ္းသတ္မႈကို အိမ္အတြင္း ပုံမွန္အလင္းေရာင္ တြင္သာ လုပ္ပါ၊ ေနေရာင္ေအာက္တြင္ မလုပ္ပါႏွင္႔။
- ၾကည္လင္ေသာ ၾကည္လင္ေသာေရသန္႔ဘူးအခြံ(သို႔) ဖန္ပုလင္းအလြတ္တစ္လုံး ထဲတြင္ သန္႔စင္လိုေသာ ေရကို အျပည္႔နီးပါျဖည္႔ပါ။
- ပုံ-၄ တြင္ရွိေသာ လိုဂိုကို ပရင္႔ထုတ္၍ ပုလင္းေအာက္ေျခတြင္ ထားပါ။
- ပုံ-၅ အတိုင္း ေရပုလင္းအေပၚမွ ေအာက္ေျခ စာရြက္ကိုၾကည္႔ပါ။
- ေရပုလင္းအေပၚမွ ေအာက္ေျခ စာရြက္ကိုၾကည္႔ပါ။ ေရစက္ႏွင္႔ လိုဂိုမွ ေနေရာင္ျဖာထြက္ေနေသာ လိုင္းစင္းမ်ားကိုု ဖတ္၍ရပါက ေရ၏ၾကည္လင္မႈသည္ ၂၀ အဲန္တီယူ ေအာက္တြင္ရွိျပီး ရွိျပီး SODIS နည္းလမ္းကို အသုံးျပဳႏိုင္သည္။
- “sOdis” စာသားကို ဖတ္၍ရပါက ေရ၏ၾကည္လင္မႈသည္ ၃၀ အဲန္တီယူ ရွိျပီး SODIS နည္းလမ္းကို အသုံးျပဳႏိုင္သည္။
- “sOdis” စာသားကို ဖတ္၍မရပါက ေရ၏ၾကည္လင္မႈသည္ ၃၀ အဲန္တီယူ ေက်ာ္လြန္ေနျပီး SODIS နည္းလမ္းကို အသုံးမျပဳႏိုင္ပါ၊ ေရကို ဦးစြာစစ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ပုံ-၄ ေရၾကည္လင္မႈတိုင္းရန္ လိုဂို
ပုံ-၅ ေရၾကည္လင္မႈတိုင္းေနပုံ
၂.၆ ေရထည္႔ရန္ပုလင္း(သို႔) ေရသန္႔ဘူးအၾကည္
- ဒုတိယအေနျဖင္႔ အသုံးျပဳမည္႔ ပုလင္းသည္ ၾကည္လင္ေသာေရသန္႔ဘူးအခြံ (PolyEthylene Terephtalate or PET ပလတ္စတစ္ကို အသုံးျပဳေသာေရသန္႔ပုလင္းခြံ၊ ျမင္ေတြ႔ေနက် ၁ လီတာ ဝင္ေရသန္႔ဘူး အၾကည္) ကိုလြယ္ကူစြာအသုံးျပဳႏိင္ပါသည္။
ပုံ-၆ PET ျဖင္႔ျပဳလုပ္ထားေသာ ေရသန္႕ဘူးအၾကည္
- အျခားပလတ္စတစ္၊ ပီဗီြစီ (PVC) စေသာပုလင္းမ်ားကို မသုံးသင္႔ပါ၊ ျမန္မာျပည္ရွိ ေရသန္႔ဗူးအၾကည္ အမ်ားစုမွာ ပီအီးတီ(PET) ျဖင္႔သာျပဳလုပ္ထားပါသည္၊ မေသခ်ာလ်င္ ပုလင္းဖင္တြင္ ပီအီးတီ(PET) အမွတ္တံဆိတ္ ပါမပါ ပုံ-၇ အတိုင္း စစ္ေဆးႏိုင္ပါသည္။
ပုံ-၇ PET လိုဂို ႏွင္ ေရသန္႔ဘူးေအာက္ေျခရွိ PET တံဆိတ္
- ဖန္ပုလင္းမ်ားသည္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ျဖတ္သန္းႏုိင္မႈ နည္းေသာေၾကာင္႔ (ပုံမွန္ေဖါက္ထြင္းျမင္ရေသာ ၂ မီလီမီတာအထူ ျပတင္းေပါက္မွန္သည္ပင္လ်င္ ခရန္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ရာႏႈံးျပည္႔ တားဆီးႏိုင္ပါသည္) SODIS နည္းလမ္းတြင္ အသုံးျပဳရန္ မသင္႔ေတာ္ပါ၊ အျခား သလင္း စေသာဖန္ပုလင္းပါးမ်ား (Pyrex,Corex, Vycor, Quartz) ရွိေသာ္လည္ အလြယ္တကူမရရွိႏိုင္ေသာေၾကာင္႔ မညႊန္းလိုပါ။
- ၾကည္လင္ေသာပုလင္းခြံကိုသာ သုံးပါ၊ ျခစ္ရာအစင္းမ်ားပါေသာ ပုလင္းခြံ၊ မဲညစ္ပါတ္ေသာ ပုလင္းခြံမ်ားကို မသုံးပါႏွင္႔၊ ျဖစ္ႏိုင္သေရြ႕ အျဖဴေရာင္ပုလင္းခြံကိုသာ သုံးပါ။
- ပုံးၾကီးမ်ား၊ပုလင္းၾကီးမ်ား ကို မသုံးပါႏွင္႔၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္သည္ ေရထု ၁၀ စင္တီမီတာ (၄ လက္မ) ထက္ထူပါက ေရာင္ျခည္ျဖတ္သန္းႏိုင္မႈ ၅၀% ထိက်ဆင္းသြားပါသည္၊ ထို႔ေၾကာင္႔ ပုံမွန္ေရသန္႔ဘူး မ်ားသည္ အသင္႔ေတာ္ဆုံးျဖစ္ပါသည္။
ပုံ-၈ မွန္ကန္ေသာပုလင္းႏွင္႔အရြယ္အစား
(၃) ေနေရာင္ျဖင္႔ေရကိုပိုးသတ္ျခင္း (SODIS) ကို အသုံးျပဳပုံ
နည္းလမ္းမွာ အလြန္ရွင္းသည္၊ ေရကိုပုလင္းထဲထည္႔ျပီး ေနလွန္းရန္သာျဖစ္သည္။
၁) ေနေရာင္ႏွင္႔ရာသီဥတု အေျခအေနကိုၾကည္႔ပါ၊ ေနသာရန္၊ေနပူရန္ လိုသည္။
၂) ပုလင္းကို ပထမဆုံးအခ်ိန္အသုံးျပဳလ်င္ ဆပ္ျပာျဖင္႔ အတြင္းအျပင္ ေသခ်ာေဆးပါ။
၃) ေရကို ပုလင္း၏ ၃/၄ ပုံျဖည္႔ပါ။
၄) ေရပုလင္းကို ၂၀ စကၠန္႔ လႈပ္ေပးပါ။
၅) ေရျပည္႔ေအာင္ျဖည္႔ျပီး ပုလင္းဖုံးကိုလုံေအာင္ ပိတ္ပါ။
၆) ပုလင္းကို ေနေရာင္ေန႔တစ္ဝက္ခန္႔ရေသာေနရာတြင္ အနည္းဆုံး ၆ နာရီၾကာေအာင္ ေနလွန္းပါ၊ အိမ္တံစက္ျမိတ္၊ သြတ္မိုးစြန္း၊ တလင္းျပင္မ်ားသည္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။
ခန္႔မွန္းေနလွန္းရန္အခ်ိန္ကို ဇယား-၁ တြင္ၾကည္႔ပါ။
၇) ေနလွန္းျပီးေရကို စိတ္ခ်စြာေသာက္သုံးႏိုင္ပါသည္။
- ေနက်က္က်က္ေတာက္ပူ၍ ေနေရာင္အာက္တြင္ ေရအပူခ်ိန္ ၅၀° စင္တီဂရိတ္ ရွိလ်င္ ၁ နာရီ သာ ေနျပရန္လိုသည္။
- ေကာင္းကင္၏ တစ္ဝက္တိမ္ရွိလ်င္၊ ၅၀% ေနသာလ်င္ ၆ နာရီ ေနျပရန္လိုသည္။
- ေကာင္းကင္၏ တစ္ဝက္ေက်ာ္တိမ္ထူလ်င္၊ ၅၀% ႏွင္႔ေအာက္သာ ေနသာလ်င္ ၂ ရက္ဆက္ ေနျပရန္လိုသည္။
- မိုးဆက္တိုက္ရြာလ်င္ ေနေရာင္ေကာင္းစြာမရလ်င္ မိုးေရခံသုံးျခင္း၊ က်ိဳခ်က္ျခင္း၊ ေဆးခတ္ျခင္း နည္းလမ္းမ်ားကို သာလ်င္ အသုံးျပဳပါ။
- အခ်ိန္ပို၍ ေနျပျခင္းသည္ ျပသာနာမရွိ၊ မလုံေလာက္ျခင္းသာလ်င္ ျပသာနာရွိသည္။
ဇယား-၁ ရာသီဥတုႏွင္႔ေနေရာင္ျခည္ျပရန္အခ်ိန္၃.၁ ေနေရာင္ျခည္ႏွင္႔ပိုးသတ္ျခင္းအတြက္ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ား
- ေရ ၃/၄ ပုံသာျဖည္႔ျပီး ပုလင္းကိုလႈပ္ျခင္းသည္ ေရႏွင္႔ေအာက္စီဂ်င္ ဓါတ္ျပဳျခင္းကို အားေပးရန္ျဖစ္သည္။
- လႈပ္ျပီးလ်င္ ေရအျပည္႔ျဖည္႔ပါ၊ ပုလင္းထဲတြင္ေလ မက်န္ပါေစႏွင္႔၊ ပုလင္းထဲရွိေလပူေပါင္းမ်ား၊ အပူရွိန္ေၾကာင္႔ ျဖစ္လာေသာ ေရေငြ႔မ်ားသည္ ေနေရာင္ျခည္ျဖတ္သန္းႏိုင္မႈ ကို အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ေစပါသည္။
- ေရေနာက္က်ိေလ စြမ္းေဆာင္ရည္ (ပိုးမႊားသတ္ႏိုင္စြမ္း) က်ဆင္းေလျဖစ္သည္။
- SODIS ၏ စြမ္းေဆာင္ရည္သည္ ေနေရာင္ျခည္ေပၚတြင္ မ်ားစြာမူတည္သည္၊ ေနပူေလ ေကာင္းေလ ျဖစ္သည္။
- အေရာင္ပါေသာပုလင္း၊ အစင္းမ်ားစြာထင္၊ ညစ္ေပသြားေသာ ေဆးေၾကာမရေတာ႔ေသာ ပုလင္းမ်ားအား ဆက္လက္မသုံးပါႏွင္႔။
- ပုလင္းၾကီးတိုင္းမေကာင္းပါ၊ သက္သာလို၍ ပုလင္းၾကီးမ်ားကို မသုံးပါႏွင္႔၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ထိေရာက္မႈ သည္ ေရထု ၄” ခန္႔ထိသာထိေရာက္မႈရွိ၍ ပုလင္းၾကီးလ်င္ ပိုးမႊားမ်ား အားလုံးေသမည္မဟုတ္ပါ။
- ပုလင္းကို ေထာင္၍ ေနမလွန္းပါႏွင္႔။
ပုံ-၉ SODIS ကိုု စြမ္းေဆာင္ရည္က်ဆင္းေစေသာ အခ်က္မ်ား
- ၾကည္လင္ေသာေရသည္ ပိုးမႊားသတ္ႏိုင္ေျခ အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။
- ပုလင္းကိုေနေရာင္ျခည္ႏွင္႔တိုက္ရုိက္ေတြ႕ေသာ ဧရိယာမ်ားမ်ားရေအာင္ ေနေရာင္ဖက္သို႔ ေစာင္း၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရျပင္ညီေသာ္လည္းေကာင္း ထားပါ၊
- ပုလင္းကို အရိပ္မက်ေအာင္ထားပါ။
- သြတ္ျပားကဲ႔သို႔ေသာ အေရာင္ျပန္သည္႔ ပစၥည္းကို ပုလင္းေအာက္တြင္ခံထားပါ၊ အေရာင္ျပန္စကၠဴမ်ားကို ေရာင္ျပန္ခြက္မ်ား ျပဳလုပ္၍ ပုလင္းကို အထဲတြင္ထားပါ၊ ေနေရာင္ျခည္ဓါတ္ႏွင္႔ အပူခ်ိန္ ပိုမိုရရွိျခင္းသည္ ပိုးသတ္စြမ္းေဆာင္ရည္ ကို တိုးတက္ေစပါသည္။
- ေရပူေန၍ ခ်က္ခ်င္းမေသာက္ႏိုင္လ်င္ သန္႔ရွင္းေသာအိုး၊ခြက္တြင္ တစ္ည အေအးခံျပီးေသာက္ႏိုင္ပါသည္။
- အေရးေပၚအေျခအေနျဖစ္၍ ပုလင္းမရႏိုင္လ်င္ ပလပ္စတစ္အိတ္ အၾကည္မ်ားကိုလည္း အသုံးျပဳႏိုင္ ပါသည္၊ အိတ္အထူကို ၄ လက္မ ထက္မေက်ာ္ေအာင္ ေရအိတ္ကို အျပားလိုက္ခ်ပါ။
- ေနရာင္ျခည္မရလ်င္ မိုးေရကဲ႔သို႔ေသာ ေရအရင္းအျမစ္ကိုသာ စုေဆာင္း၍သုံးပါ။
ပုံ-၁၀ SODIS ကို ပိုမိုစြမ္းေဆာင္ရည္ေကာင္းမြန္ေစေသာ အခ်က္မ်ား
(၄) ေနေရာင္ျဖင္႔ေရကိုပိုးသတ္ျခင္း (SODIS)၏ ရလာဒ္မ်ား
- ေနေရာင္ႏွင္႔ အပူရိွန္သည္ အဓိကအက်ဆုံးျဖစ္ျပီး ေနရာေဒသႏွင္႔ ပါတ္ဝန္းက်င္အေျခအေနအရ ရလာဒ္ အေျပာင္းအလဲရွိႏိုင္ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားသည္ ဤနည္းလမ္းႏွင္႔အထူး သင္႔ေတာ္ပါသည္။
- ေနေရာင္ျခည္သည္ အပူရွိန္ထက္ အေရးပါသည္၊ ရာသီဥတုေအး၍ ေလတိုက္ခတ္ေနေသာ တရုတ္ႏွင္႔ ဘိုလီးဗီးယား ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားတြင္ စမ္းသတ္ခဲ႔ရာ ေနေရာင္ျခည္ရလ်င္ အပူပိုင္းေဒသမ်ားအလားတူ ပင္ အသုံးျပဳႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိထားပါသည္။
- ျမန္မာျပည္၏ ေဒသအားလုံးနီးပါးသည္ တစ္ရက္လ်င္ ၅ နာရီ ပ်မ္းမွ် ေနေရာင္ျခည္ရရွိသည္၊ ပ်မ္းမွ် ၁ ရက္စာ(၅ နာရီ )အတြက္ ၁ m2 ဧရိယာအတြက္ ေနေရာင္မွ ပါဝါရရွိမႈသည္ ၂.၃~၅ ကီလုိဝပ္ ျဖစ္ပါသည္၊ SODIS အတြက္ ေနေရာင္ျခည္လိုအပ္မႈမွာ ၁ m2 ဧရိယာတြင္ ၆ နာရီအတြက္ ၅၀၀ ဝပ္ ျဖစ္၍ ေျမာက္ပိုင္းစြန္း ေဒသမ်ားမွ လြဲ၍ ေနရာေဒသ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အသုံးျပဳႏိုင္မည္ဟု ယူဆပါသည္။
ပုံ-၁၁ လအလိုက္ေနေရာင္ျခည္ရရိွမႈႏွင္႔စြမ္းအင္ထြက္ရွိႏိုင္ေျခ ( from MGES)
- အေရာင္ပါေသာေရ (သို႕) အေရာင္ပါေသာပုလင္းသည္ ေနေရာင္ျပခ်ိန္ ပိုမို၍ ေပးရန္လိုအပ္သည္။
- ၁၉၉၁ မွ ၂၀၀၁ အတြင္း ပီရူး၊ ဘိုလီးဗီးယား၊ ဟြန္ဒူးရပ္၊ အီေကြေဒါ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရနမူနာ ၁၁၇ ၾကိမ္ ယူခဲ႔ျပီး လက္ေတြ႔စမ္းသတ္ခ်က္မ်ားအရ ဤနည္းလမ္းျဖင္႔ ပိုးမႊားဖယ္ရွားႏိုင္မႈစြမ္းေဆာင္ရည္မွာ ၉၉.၉% ျဖစ္ပါသည္။
- ပိုးသတ္ရာတြင္ သုံးေသာပုလင္းသာမက ေသာက္သုံးေသာ၊ သိုေလွာင္ေသာ ပုံး၊ ခြက္မ်ားပါ ပိုးမႊားသန္႔ရွင္း မွသာ အေကာင္းဆုံး ေရသန္႕ကို ရပါမည္၊ စမ္းသတ္ခ်က္အခ်ိဳ႕တြင္ ေရကို ေရႊ႕ေျပာင္း သိုေလွာင္လ်င္ ပိုးမႊားပါဝင္မႈ ပိုမိုျမင္႔တက္လာသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။
- ပုလင္းဖုံးႏွင္႔ အရစ္မ်ား ညစ္ေပေနလ်င္ ပိုးမႊားပါဝင္မႈကို ျမင္႔တက္ေစသျဖင္႔ ေသခ်ာေဆးေၾကာေပးရန္ လိုအပ္သည္။
ေရ၏အရည္အေသြး ပိုးမႊားပါဝင္မႈကို တိုင္းတာရာတြင္ ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း (Fecal Coliform Test) သည္ အေရးပါျပီး အလြယ္တကူ စမ္းသတ္ႏိုင္ေသာ နည္းျဖစ္ပါသည္၊ ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း (Fecal Coliform) ဆိုသည္မွာ လူ၊တိရစာၦန္ တို႕၏ အစာေဟာင္း လမ္းေၾကာင္းတြင္ ခိုေအာင္းေလ႔ရွိသည္ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမႊားတစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ပုံမွန္အားျဖင္႔ လူတို႕ကို ဒုကၡေပးေလ႔ မရွိပါ၊ သို႔ေသာ္ ေရတြင္ Fecal Coliform ပါဝင္မႈ သည္ အျခားေရာဂါပိုးမႊားပါ ရွင္သန္ႏိုင္ေျခႏွင္႔ တိုက္ရိုက္အခ်ိဳးက်ပါသည္၊ အျခား ေရာဂါပိုးမႊားမ်ားကို စမ္းသတ္ျခင္းမွာ ပိုမိုရႈတ္ေထြးသျဖင္႔ ေရတြင္ပိုးမႊားပါဝင္မႈပမာဏကို ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း အေရအတြက္ျဖင္႔ တိုင္းတာျခင္း ျဖစ္ပါသည္၊ တနည္းအားျဖင္႔ ေရတြင္ Fecal Coliform မ်ားလ်င္ အျခား အီကိုလိုင္၊ ဝမ္းကိုက္ပိုး၊ အသည္းေရာဂါပိုး စသည္႔ ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား ပါဝင္ႏႈံး မ်ားျပီး ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း နည္းလ်င္ ယင္း ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား နည္း သည္ဟု မွတ္ယူႏိုင္ပါသည္။
ဇယား-၂ တြင္ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီး(WHO)၏ ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္းပမာဏ သတ္မွတ္ခ်က္ကို ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္၊ ပုံ-ထ မွာ မသန္႔စင္ရသးေသာေရကို ၄၄° စင္တီဂရိတ္ ေနေရာင္ေအာက္တြင္ ထားျပီး ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း ပမာဏ ကို ေရတြက္ထားေသာ ပုံုျဖစ္ပါသည္။
ဇယား-၂ ေရတြင္ပါဝင္ေသာ ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း ႏွင္႔ အႏၱရယ္ရွိမႈ အေျခအေန
| ၁၀၀ မီလီလီတာတြင္ ပါဝင္ေသာ ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း အေရအတြက္ (Nos of Fecal Coliform per 100 ml) | အဆင္႔သတ္မွတ္ခ်က္ |
| ၀ | ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီး(WHO)၏ ေသာက္ေရသန္႕ သတ္မွတ္ခ်က္ |
| ၁ မွ ၁၀ | ေရတြင္ပိုးမႊားပါဝင္မႈအႏၱရယ္ နည္းပါး |
| ၁၀ မွ ၁၀၀ | ေရတြင္ပိုးမႊားပါဝင္မႈအႏၱရယ္ အလယ္အလတ္ |
| ၁၀၀ မွ ၁၀၀၀ | ေရတြင္ပိုးမႊားပါဝင္မႈအႏၱရယ္ ျမင္႔မား |
| ၁၀၀၀ အထက္ | အႏၱရယ္အလြန္ရွိ |
ပုံ-၁၂ ေနေရာင္ျခည္ျပခ်ိန္ ႏွင္႔ ဖီကယ္ကိုလီေဖာင္း ပမာဏ
ေအာက္ပါဇယား-၃ တြင္ သန္႔စင္လိုသည္႔ေရအား ၄၀ံ ေနေရာင္ျခည္တြင္ ၆ နာရီထားျပီး ပိုးမႊားကင္းစင္မႈ အေျခအေနကို ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္၊
ဇယား-၃ ပိုးမႊားမ်ားႏွင္႔ ဖယ္ရွားႏိုင္သည္႔ အေျခအေန
| ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား(Pathogen ) | ေရာဂါသက္ေရာက္မႈ (Illness) | ၄၀ံ ေနေရာင္ျခည္တြင္ ၆ နာရီထားျပီး ပိုးမႊားကင္းစင္မႈ အေျခအေန (Reduction trough SODIS 6h, 40°C) |
| ဘက္တီးယီးယား (Bacteria) | ||
| E. coli | Indicator for Water Quality & Entetritis | > 99.999% > ၉၉.၉၉၉% |
| Y. enterocolitica | Diarrhoea | |
| C. jejuni | Diarrhoea | |
| S. typhi | Typhoid | |
| S. typhi | Typhoid | |
| S. typhi | Typhoid | |
| Sh. Flexneri | Dysentery | |
| V. cholerae | Cholera | |
| ေရာဂါပိုးမႊား (Viruses) | ||
| Rotavirus | Diarrhoea, Dysentry | 99.9 – 99.99% ၉၉.၉~၉၉.၉၉% |
| Polio Virus | Polio | 99.9 – 99.99% ၉၉.၉~၉၉.၉၉% |
| Hepatitis Virus | Hepatitis | Reports of cases of SODIS users |
| Protozoa | ||
| Giardia spp. | Giardiasis | Cystes rendered noninfective |
| Cryptosporidium spp. | Cryptosporidiasis | Cystes rendered noninfective only after >10h exposure |
| Amoeba spp. | Amoebiasis | 1h above 50°C inactivates cysts |
(၅) ေနေရာင္ျဖင္႔ေရကိုပိုးသတ္ျခင္း (SODIS)၏ အားနည္းခ်က္မ်ား
၁) ေနေရာင္ျခည္ ေကာင္းစြာမရလ်င္ အလုပ္မလုပ္ျခင္း၊ (ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲျမန္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ နည္းလမ္းတစ္ခုထဲ အသုံးမျပဳႏိုင္ပါ)
၂) စစ္မည္႔ေရသည္ ေကာင္းစြာေဖါက္ထြင္းျမင္ရသည္႔ ေရၾကည္ရန္လိုအပ္သည္၊ အနယ္မ်ားေသာ ေနာက္က်ိေသာေရမ်ားတြင္ ေကာင္းစြာအလုပ္မလုပ္ပါ။
၃) ေရတြင္ေပ်ာ္ဝင္ေနေသာ ဓါတုပစၥည္းမ်ားကို မဖယ္ရွားႏိုင္ပါ။
၄) တစ္ပုလင္းခ်င္းသာ သန္႔စင္ရသျဖင္႔ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္သာ အသုံးခ်ႏိုင္ျပီး အေျမာက္အမ်ား သန္႕စင္ျခင္းအတြက္ အသုံးမခ်ႏိုင္ပါ။
(၆) အၾကံျပဳခ်က္
ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ ေသာက္သုံးေရကို ပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း (Solar Water Disinfection) သည္ လြယ္ကူသေလာက္ အလြန္ထိေရာက္သည္႔ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္၊ ကုန္က်စရိတ္လည္း မရွိသေလာက္နီးပါးျဖစ္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရာသီဥတု အေျခအေန ႏွင္႔လည္း ကိုက္ညီလွပါသည္။ အပိုင္း(၁) တြင္ေဖၚျပခဲ႔ေသာ ဇီဝသဲေရစစ္ (Biosand Filter) ႏွင္႔တြဲဆက္ အသုံးခ်ႏိုင္ျပီး ရပ္ရြာ တႏိုင္တပိုင္စီမံကိန္းမ်ားအျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖၚႏိုင္ေအာင္ ရပ္ရြာအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ NGO, NPO မ်ား မွ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ႔လ်င္ မိုးနည္းေရရွားေဒသမ်ားတြင္သာမက သဘာဝေဘး အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ရာ ေဒသမ်ားတြင္ပင္ ေသာက္သုံးေရ အခက္အခဲ ေျပလည္ႏိုင္ပါသည္။
အပိုဆုအေနျဖင္႔ အာဖရိကကဲ႔သို႔ေဒသမ်ားတြင္ပင္ သန္႔စင္ေသာေရ ရရွိလာျပီးေနာက္ လက္ေဆးျခင္း (Hand Washing) ကဲ႔သို႔ စီမံကိန္းမ်ားကိုပင္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္ျပီး လူထုက်န္းမာေရးအဆင္႔ ျမွင္႔တင္ လာႏိုင္သည္႔ သာဓကမ်ား ရွိပါသည္။
လက္ေတြ႔အသုံးခ်ေနသူ တည္ေဆာက္သူမ်ားမွလည္း မိမိတို႔၏ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ား ကို ျပန္လည္မွ်ေဝ ၾကပါရန္ႏွင္႔ နားလည္တတ္ကၽြမ္းသူမ်ား၊ ေလ႔လာသူမ်ားမွ နည္းလမ္းမ်ားကို အၾကံျပဳျပသရွင္းလင္းေပးၾကပါရန္၊ တကၠသိုလ္ေကာလိတ္မ်ားမွ ေက်ာင္းသား/သူမ်ား၊ Researcher မ်ားအေနႏွင္႔လည္း Field တစ္ခုအေနႏွင္႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါရန္ (မူရင္းနည္းပညာမွာ လက္ဘႏြန္ တကၠသိုလ္တစ္ခု၏ research ျဖစ္ပါသည္) ေမတၱာရပ္ခံလိုပါသည္။
ဥကၠာ
Credited to –
- All data, documents, photos and images owners which used in this document
- Original developer, researcher, owners and organization who developed, shared, adapted, referenced for this document
ဤလမ္းညႊန္အား Download ရယူရန္
ေနေရာင္ျခည္ျဖင္႔ေရကိုပိုးမႊားသန္႔စင္ျခင္း(SODIS_Myanmarv1.1)
| Document Version | Revision Date | Revised By |
| 1.1 | 17 August 2015 | Oak Kar |
(၇) ကိုးကားစာရင္း
မူရင္းနည္းပညာလမ္းညႊန္၊ လက္စြဲမ်ား Download ရယူရန္
- SODIS လမ္းညႊန္ (SODIS manual )
https://drive.google.com/file/d/0B-oBd9HKASuSbzdpZDg1QnZ3WFE/view?usp=sharing
- SODIS သင္တန္းလက္စဲြ (SODIS Training Manual )
https://drive.google.com/file/d/0B-oBd9HKASuSd1BlazVlTFFXenM/view?usp=sharing
- SODIS ပန္းဖလက္ (SODIS flyer )
https://drive.google.com/file/d/0B-oBd9HKASuSQ0FnNU82ZDI1dFE/view?usp=sharing
- SODIS ပိုစတာ (SODIS Poster )
https://drive.google.com/file/d/0B-oBd9HKASuSUllybmJOZ3gxRWs/view?usp=sharing
- SODIS ႏွင္႔ ေရၾကည္လင္မႈ ဆက္သြယ္ခ်က္ (SODIS and Turbidity Depth)
https://drive.google.com/file/d/0B-oBd9HKASuSM1RYOGwzS1cyT1U/view?usp=sharing
- ေရၾကည္လင္မႈတိုင္းတာျခင္း (Turbidity test tube)
https://drive.google.com/file/d/0B-oBd9HKASuSSWFQYVRsWHBySXc/view?usp=sharing
http://www.eawag.ch/en/department/sandec/
https://en.wikipedia.org/wiki/Solar_water_disinfection
https://en.wikipedia.org/wiki/Fecal_coliform
http://www.clemson.edu/extension/natural_resources/water/publications/fecal_coliform.html
http://www.sodis.ch/about/eawag/index_EN
http://mges2015-solar.confexhub.com/
Appendix -A
မူရင္းလိုင္စင္
Copyright © by SANDEC (Water & Sanitation in Developing Countries) at
EAWAG (Swiss Federal Institute for Environmental Science and Technology)
P.O.Box 611, Ueberlandstr.133
CH-8600 Duebendorf
Switzerland
tel: +41- 1- 823 5286
fax:+41- 1- 823 5399
Permission is granted for reproduction of this material, in whole or part,
for education, scientific or development related purposes except for those
involving commercial sale, provided that
– full citation of the source is given
– written request is submitted to SANDEC
ISBN Nr.: 3-906484-24-6
Distributor: Swiss Centre for Development Cooperation in Technology
and Management (SKAT)
CH- 9000 St. Gallen
Switzerland
email: info@skat.ch
fax: +41- 71- 228 5455
tel: +41- 71- 228 5454
or
Intermediate Technology Development Group Publishing (ITDG)
103-105 Southampton Row
London WC1B4HH
England
email: orders@itpubs.org.uk
This guide has been written by Regula Meierhofer and Martin Wegelin, in close collaboration with Xiomara del Rosario Torres, Bruno Gremion, Alvaro Mercado, Daniel Mäusezahl, Michael Hobbins, Stephan Indergand-Echeverria, Beat Grimm and Christina Aristanti
Oakkar7's Blog 